(الشمائل النبويّة)

Tirmizî’nin (ö. 279/892) Resûl-i Ekrem’in şemâiline dair eseri.

Tam adı eş-Şemâilü’n-nebeviyye ve’l-hasailü’l-Muśtafaviyye olup şemâil konusunda yapılan ilk çalışmadır ve elli altı başlık altında 424 (bazı neşirlerde 394, 395) hadisten meydana gelmektedir. Bu başlıklarda Resûlullah’ın dış görünüşü, kıyafeti, yemesi içmesi, konuşma şekli, ibadeti, ahlâkı, geçim tarzı ve ölümü ele alınmıştır. Eser tertip ve muhteva bakımından şemâil konusunda yazılan eserlerin en mükemmeli kabul edilmiştir. Tirmizî bu eserine el-Câmiu’ś-śaĥîĥ’inde yer alan şemâille ilgili hadislerin birçoğunu aynen, bir kısmını ihtisar ederek almış, râviler hakkındaki tenkitlerini bazan hiç değiştirmeden, bazan kısaltıp nakletmiştir. eş-Şemâilü’n-nebeviyye’deki hadislerin büyük çoğunluğu sahih, önemli bir kısmı hasen, pek azı zayıf rivayetlerdir. Müellif bazı hadislerden elde edilebilecek fıkhî meselelere de işaret etmiştir. Çeşitli kütüphanelerde pek çok nüshası bulunan eser (Sezgin, I/1, s. 304) Kalküta’da (1252, 1262, 1273), Delhi’de (1303), Leknev’de (1288), Lahor’da (1309), İstanbul’da (1264, 1285), Kahire’de (1273, taşbaskı, 1309, 1375, son iki baskı Bâcûrî’nin eş-Şemâilü’n-nebeviyye üzerine yazdığı el-Mevâhibü’l-ledünniyye adlı hâşiyesinin kenarında, nşr. Tâhâ Abdürraûf Sa‘d, 1988), Bulak’ta (1280, 1290), Fas’ta (1310) ve Humus’ta (nşr. İzzet Ubeyd ed-De‘âs, 1388/1968, Beyrut 1406/1985; nşr. Abdullah eş-Şa‘âr, 1992) yayımlanmıştır.